Musicologie van de Keltische en naburige stijlen
[Home][Info][Introductie][Cultuurhistorische onderwerpen][Dans en danshistorie][Vorm, technieken en idioom][Toonsystematiek][Akkoordenleer][Harmonie][Extra]

[Home][Auteur: Ben Dijkhuis][Laatste update: 22-08-2020][Hoofdstuk: Algemene akkoordenleer][Gebruiksvoorwaarden]

"..l'on peut regarder à present les Tierces comme l'unique objet de tous les accords: En effet, pour former l'accord parfait, il faut ajoûter une Tierce à l'autre, et pour former tous les accords dissonans..."

Jean-Philippe Rameau (1683–1764) in zijn 'Traité de l'Harmonie', 1722 over de rol van de gestapelde tertsen bij de opbouw van akkoorden.

Algemene akkoordenleer: Vijf- en meerklanken

INHOUD van deze pagina (verberg)

  1. 1. None-akkoorden
    1. 1.1 None-akkoorden op basis van kleine, grote en reine intervallen
    2. 1.2 Noneakoorden op basis van overmatige en verminderde intervallen
  2. 2. Undecime-akkoorden
  3. 3. Tredecime akkoorden
  4. 4. Toegevoegde sext-none-akkoorden
  5. 5. Annotaties en geraadpleegde bronnen
    1. 5.1 Geraadpleegde bronnen

1. None-akkoorden

1.1. None-akkoorden op basis van kleine, grote en reine intervallen

Wanneer we op septiemakkoorden weer een terts stapelen krijgen we none-akkoorden (Eng.: 'ninth chords'). Deze vijfklanken hebben dus de opbouw: prime – terts – kwint – septiem – none.
Hieronder laten we een aantal none-akkoorden de revue passeren, alsmede de bijbehorende lead-sheet symbolen. Behalve het 'dominant septnone akkoord' (of 'dominant none akkoord'), hebben overige none-akkoorden en andere meerklanken geen specifieke namen. De namen die hieronder gebruikt hebben betrekking op de leadsheet formule.

Naam van het akkoord Kwaliteit Conventionele formule Leadsheet-formule Leadsheet toevoeging Voorbeelden op basis van de grondtoon A en C
Groot none-akkoord Groot septiemakkoord met een toegevoegde grote none r.1 g.3 r.5 g.7 g.9 1   3   5   7   9 maj7/9 Cmaj7/9 (c-e-g-b-d);
Amaj7/9 (a-cis-e-gis-b)
Dominant (sept)none-akkoord Dominant septiemakkoord met een toegevoegde grote none r.1 g.3 r.5 k.7 g.9 1   3   5  ♭7   9 7/9 C7/9 (c-e-g-bes-d);
A7/9 (a-cis-e-g-b)
Klein none-akkoord Klein septiemakkoord met een toegevoegde grote none r.1 k.3 r.5 k.7 g.9 1  ♭3   5  ♭7   9 m7/9 Cm7/9 (c-es-g-bes-d);
Am7/9 (a-c-e-g-b)
Klein septiem-klein none-akkoord Klein septiemakkoord met een toegevoegde kleine none r.1 k.3 r.5 k.7 k.9 1  ♭3   5  ♭7  ♭9 m7/♭9 Cm7/♭9 (c-es-g-bes-des);
Am7/♭9 (a-c-e-g-bes)
Klein dominant noneakkoord Dominant septiemakkoord met een toegevoegde kleine none r.1 g.3 r.5 k.7 k.9 1   3   5  ♭7  ♭9 7/♭9 C7/♭9 (c-es-g-bes-des);
A7/♭9 (a-c-e-g-bes)
Naamloos septiem-groot none-akkoord Naamloos septiemakkoord met een toegevoegde kleine none r.1 k.3 r.5 g.7 g.9 1  ♭3   5   7   9 /7/9 C/7/9 (c-es-g-b-d);
A/7/9 (a-c-e-gis-b)

1.2 Noneakoorden op basis van overmatige en verminderde intervallen

Naam van het akkoord Kwaliteit Conventionele formule Leadsheet-formule Leadsheet toevoeging Voorbeelden op basis van de grondtoon A en C
Verminderd dominant none-akkoord Hardverminderd septiemakkoord met een toegevoegde grote none r.1 g.3 v.5 k.7 g.9 1   3  ♭5  ♭7   9 (♭5)/♭7/9 C(♭5)/♭7/9 (c-e-ges-bes-d);
A(♭5)/♭7/9 (a-cis-es-g-b)
Overmatig dominant groot noneakkoord Overmatig dominant septiemakkoord met een toegevoegde grote none r.1 g.3 o.5 k.7 g.9 1   3  ♯5  ♭7   9 aug/♭7/9 Caug/♭7/9 (c-e-gis-bes-d);
Aaug/♭7/9 (a-cis-eis-g-b)
Overmatig dominant klein none-akkoord Overmatig dominant septiemakkoord met een kleine none r.1 g.3 o.5 k.7 k.9 1   3  ♯5  ♭7  ♭9 aug/♭7/♭9 Caug/♭7/♭9 (c-e-ges-bes-d);
Aaug/♭7/♭9 (a-cis-eis-g-b)

2. Undecime-akkoorden

Undecime akkoorden zijn zesklanken. Deze verkrijgt men door op none-akkoord een terts te stapelen. De structuur van undecime-akkoorden is derhalve: prime-terts-kwint-septiem-none-undecime. Evenals voor de vijfklanken, bestaan er niet veel officiële namen voor deze akkoorden. De onderstaande namen zijn met name van de leadsheet-formule ontleend.

Naam van het akkoord Kwaliteit Conventionele formule Leadsheet-formule Leadsheet toevoeging Voorbeelden op basis van de grondtoon A en C
Groot undecime-akkoord Groot septiemakkoord met een toegevoegde grote none en rein undecime r.1 g.3 r.5 g.7 g.9 r.11 1   3   5   7   9   11 maj7/9/11 Cmaj7/9/11 (c-e-g-b-d-f);
Amaj7/9/11 (a-cis-e-gis-b-d)
Klein-groot undecime-akkoord Klein septiemakkoord met een toegevoegde grote none en rein undecime r.1 k.3 r.5 k.7 g.9 r.11 1  ♭3   5  ♭7   9   11 m7/9/11 Cm7/9/11 (c-es-g-bes-d-f);
Am7/9/11 (a-c-e-g-b-d)
Dominant undecimeakkoord Dominant septiemakkoord met een toegevoegde grote none en rein undecime r.1 g.3 r.5 k.7 g.9 r.11 1   3   5  ♭7   9   11 7/9/11 C7/9/11 (c-e-g-bes-d-f);
A7/9/11 (a-cis-e-gis-b-d)
Dominant overmatig undecimeakkoord Dominant septiemakkoord met een toegevoegde grote none en overmatig undecime r.1 g.3 r.5 k.7 g.9 o.11 1   3   5  ♭7   9  ♯11 7/9/♯11 C7/9/♯11 (c-e-g-bes-d-fis);
A7/9/♯11 (a-cis-e-gis-b-dis)

Naar boven

3. Tredecime akkoorden

Tredecime akkoorden zijn zevenklanken. Deze verkrijgt men door op undecime-akkoord een terts te stapelen. De structuur van tredecime-akkoorden is dus: prime-terts-kwint-septiem-none-undecime-tredecime. Voor de speelbaarheid kan bijvoorbeeld de undecime verzwegen worden.
De naamgeving is niet officieel, maar afgeleid uit de lead sheet notatie.

Naam van het akkoord Kwaliteit Conventionele formule Leadsheet-formule Leadsheet toevoeging Voorbeelden op basis van de grondtoon A en C
Dominant tredecime-akkoord Dominant septiemakkoord met een toegevoegde grote none, rein undecime en groot tredecime r.1 g.3 r.5 k.7 g.9 r.11 g.13 1   3   5  ♭7   9   11   13 7/9/11/13 C7/9/11/13 (c-e-g-bes-d-f-a);
A7/9/11/13 (a-cis-e-g-b-d-fis)
Dominant kleine-none tredecime-akkoord Dominant septiemakkoord met een toegevoegde kleine none, rein undecime en groot tredecime r.1 g.3 r.5 k.7 k.9 r.11 g.13 1   3   5  ♭7  ♭9   11   13 7/♭9/11/13 Cm7/♭9/11/13 (c-es-g-bes-des-f-a);
Am7/♭9/11/13 (a-cis-e-g-bes-d-fis)

4. Toegevoegde sext-none-akkoorden

Dit zijn akkoorden die verwant zijn aan de toegevoeged sext- of 'sixte ajoutée' akkoorden, die zoals we eerder hebben gezien, kwint-sext omkeringen van halfverminderde en kleine septiemakkoorden zijn. [Zie het vorige artikel: Septiemakkoorden].
De toegevoegde sext-none akkoorden zijn feitelijk partiële omkeringen van undecime akkoorden, waarvan de none is verzwegen.

Naam van het akkoord Kwaliteit Conventionele formule Leadsheet-formule Leadsheet toevoeging Voorbeelden op basis van de grondtoon A en C
Groot 6/9-akkoord Grote drieklank met een toegevoegde grote sext en grote none r.1 g.3 r.5 g.6 g.9 1   3   5   6   9 /6/9 C/6/9 (c-e-g-a-d);
A/6/9 (a-cis-e-fis-b)
Het akkoord is de partiële 65-omkering van een klein septiemakkoord met een toegevoegd undecime: r.1 k.3 r.5 k.7 r.11 1  ♭3   5  ♭7   11 m7/11 Am7/11 (a-c-e-g-d);
Fm7/11 (fis-a-cis-e-b)
Klein 6/9-akkoord Kleine drieklank met een toegevoegde grote sext en grote none r.1 k.3 r.5 g.6 g.9 1  ♭3   5   6   9 m/6/9 Cm/6/9 (c-es-g-a-d);
Am/6/9 (a-c-e-fis-b)
Het akkoord is de partiële 65-omkering van een halfverminderd septiemakkoord met een toegevoegd undecime: r.1 k.3 v.5 k.7 r.11 1  ♭3  ♭5  ♭7   11 dim/♭7/11 Adim/♭7/11 (a-c-es-g-d);
Fdim/♭7/11 (fis-a-c-e-b)

Onderstaande afbeelding maakt deze partiële omkering meer aanschouwelijk:

Naar boven

5. Annotaties en geraadpleegde bronnen

5.1 Geraadpleegde bronnen

Literatuur

Www